เปิดโลกการประเมินมูลค่าหุ้ น
อะไรคือ หุ้น
และอะไรคือ มูลค่า?
อธิบายให้ชัดเจนที่สุด บริษัท เป็นองค์กรทางธุรกิจที่ใช้ เงินทุน ในการดำเนินงาน ส่วน หุ้น ก็เป็นหน่วย (unit) ในเชิงกฎหมายที่ระบุความเป็นเจ้าของเงินทุน
เช่น นายเอ ถือหุ้นของบริษัทแลนด์แอนด์เฮ้าส์ จำกัด (มหาชน) ชื่อหุ้น LH จำนวน 200 หุ้น อย่างนี้เป็นต้น
สังเกตว่า แลนด์แอนด์เฮ้าส์ เป็นชื่อบริษัท ซึ่งอาศัยเงินทุนในการดำเนินกิจการ ส่วน LH เป็นชื่อหุ้น จดทะเบียนอยู่ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เมื่อหุ้น LH มีการเปลี่ยนมือ (ขายหุ้น) ความเป็นเจ้าของเงินทุนในบริษัทแลนด์แอนด์เฮ้าส์ก็จะถูกโอนไปยังผู้ถือหุ้นรายใหม่
ตามหลักเหตุผล หากบริษัทสามารถใช้เงินทุนส่วนของผู้ถือหุ้นไปสร้างผลกำไรได้มาก มูลค่าหุ้นก็ควรจะมาก และราคาที่ซื้อขายหุ้นก็ควรมากตามไปด้วยเช่นกัน
แท้จริงแล้ว มูลค่าหุ้น จึงหมายถึง มูลค่าเงินทุนส่วนของผู้ถือหุ้น นั่นเอง
ความเข้าใจนี้ถือเป็นเรื่องสำคัญ เพราะมันเปลี่ยนจากมุมมองทางกฎหมาย ซึ่งดูเป็นนามธรรม มาเป็นมุมมองทางการเงินที่สามารถจับต้องและคิดคำนวณได้ ทำให้เราเข้าใจเรื่องราวในลำดับถัดไปได้ดีขึ้น
ราคา vs มูลค่าหุ้น
หากพูดให้เห็นภาพชัดเจน
ราคาหุ้น = จำนวนเงินที่ใช้ซื้อขายหุ้น
[สามารถเปลี่ยนแปลงไปได้เรื่อย ๆ ตามการซื้อขายที่เกิดขึ้น ณ เวลาใดเวลาหนึ่ง]
มูลค่าตลาด (ของหุ้น) = ราคาหุ้นที่เหมาะสม หรือ ราคาหุ้นที่ตลาดเห็นชอบ
[ตัวเลขนี้มีความมั่นคงกว่าราคาหุ้น เพราะถือเป็นความเห็น โดยรวม ของตลาด ไม่ใช่แค่การซื้อขายครั้งใดครั้งหนึ่ง]
มูลค่าทางการเงิน = ผลรวมของจำนวนเงินที่หุ้นจะจ่ายออกมาในอนาคต
[หาได้จากการคิดลดกระแสเงินสด]
ในกรณีทั่วไปที่หุ้นมีการซื้อขายคล่องตัว เราสามารถใช้สมมติฐานว่า มูลค่าตลาด (market value) มีค่าเท่ากับมูลค่าทางการเงิน (financial value) และเรียกรวม ๆ ว่า มูลค่าหุ้น หรือ มูลค่าเงินทุนส่วนของผู้ถือหุ้น
อย่างไรก็ตาม มีกรณียกเว้น เช่น เมื่อหุ้นมีสภาพคล่องต่ำ หรือเป็นบริษัทในเครือของตระกูลใหญ่โต ซึ่งไม่สนใจขายหุ้นถึงแม้จะได้ราคาดี อย่างนี้เป็นต้น
ในลักษณะดังกล่าว แม้ประโยชน์เชิงการเงินจะต่ำ คือ บริษัทจ่ายเงินปันผลน้อย ส่งผลให้คำนวณมูลค่าทางการเงินได้ต่ำ แต่ราคาหุ้นกลับยืนได้อย่างเหนียวแน่น เพราะคนมีหุ้นไม่ยอมขาย จนดูเผิน ๆ เหมือนว่าหุ้นจะแพงเกินตัวอยู่เสมอ ซึ่งการประเมินมูลค่าหุ้น (stock valuation) ในสถานการณ์พิเศษเช่นนี้จะมีความซับซ้อนมากขึ้น